Dotrzymali słowa

Gromada zuchowa z Rzeczycy im. Marii Zdziarskiej-Zaleskiej odwiedziła grób swojej patronki, znajdujący się na Powązkach w Warszawie.

Zuchy nawiedziły grób swojej patronki
Archiwum M. Domagały

Pomysł wyjazdu zrodził się na kilka tygodni przed oficjalnym nadaniem imienia gromadzie. Przygotowując się do uroczystości, zuchy poznawały życie i działalność M. Zdziarskiej- Zalewskiej. Podczas jednego ze spotkań podjęto decyzję, że gromada zaopiekuje się grobami rodziny Zdziarskich na cmentarzu w Rzeczycy. Nawiedzi również grób patronki w Warszawie. Na Powązkach zuchy posprzątały mogiłę, zapaliły znicze i ustawiły kwiaty. Nie zapomniały też o modlitwie. Znicze zapłonęły także na grobach rodziny Zdziarskich na cmentarzu rzeczyckim.

Maria Zalewska z d. Zdziarska urodziła się 3 lipca 1898 r. w Grotowicach, w parafii Rzeczyca. Była sanitariuszką i lekarką, kapitanem Wojska Polskiego, instruktorką harcerską. W 1914 r. ukończyła prywatne gimnazjum w Klarysewie. Brała udział w działalności konspiracyjnej wśród młodzieży warszawskiej. Od 1913 r. prowadziła żeńską drużynę skautową, później była członkiem Komendy Okręgu i Komendy Naczelnej Skautingu Polskiego. Od 1917 r. była członkinią Komendy Naczelnej ZHP. W Grotowicach odbywały się jedne z pierwszych w Polsce tajne obozy szkoleniowe harcerzy 16 WDH im. Zawiszy Czarnego, działającej przy Szkole Realnej im. Staszica w Warszawie.

W 1916 r. podjęła studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, jednocześnie działała w Polskiej Organizacji Wojskowej. Brała czynny udział w przejęciu od Niemców Szpitala Ujazdowskiego w listopadzie 1918 r., następnie wyjechała na front jako sanitariuszka. Służyła w 4 Pułku Piechoty Legionów, od września 1919 r. jako lekarz III baonu, a w kwietniu 1920 r. - lekarz szpitala polowego. Wykazała się bohaterstwem w czasie walk o Hrubieszów w sierpniu 1920 roku. Dostała się do niewoli radzieckiej, z której zbiegła. Przed dotarciem do macierzystego pułku została jeszcze zatrzymana przez Rosjan z podejrzeniem szpiegostwa, ale uzyskała zwolnienie. Postawę jej uhonorowano Orderem Virtuti Militari V klasy oraz promocją na stopień oficerski (podporucznik). Pracowała jako lekarz wojskowy także w czasie III powstania śląskiego.

W 1923 r. ukończyła przerwane działaniami wojennymi studia, uzyskując tytuł doktora medycyny. Pracowała m.in. w sanatorium dziecięcym w Busku, a w 1925 r. wyjechała na kilkanaście lat do Paryża (gdzie jej mąż Zygmunt Lubicz-Zaleski wykładał literaturę na Sorbonie). Ponownie była lekarzem wojskowym w okresie kampanii wrześniowej, a potem w Armii Krajowej. W kwietniu 1944r. została aresztowana przez gestapo, była więziona na Pawiaku, potem w obozach koncentracyjnych. Po wyzwoleniu pozostała na emigracji. 1 stycznia 1961 r. gen. Władysław Anders promował ją do stopnia kapitana.

Na emigracji pełniła m.in. funkcję przewodniczącej ZHP we Francji. Była również członkiem Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. Zmarła w Warszawie i została pochowana na cmentarzu wojskowym na Powązkach. Oprócz Orderu Virtuti Militari została także wyróżniona Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Opublikowała "W okopach. Pamiętnik kobiety-lekarza batalionu".