O zachowaniu się przy stole

Słowa Ewangelii wg św. Łukasza (Łk 14, 1. 7-14)

Gdy Jezus przyszedł do domu pewnego przywódcy faryzeuszów, aby w szabat spożyć posiłek, oni Go śledzili. Potem opowiedział zaproszonym przypowieść, gdy zauważył, jak sobie pierwsze miejsca wybierali. Tak mówił do nich: «Jeśli cię ktoś zaprosi na ucztę, nie zajmuj pierwszego miejsca, by przypadkiem ktoś znamienitszy od ciebie nie był zaproszony przez niego. Wówczas przyjdzie ten, kto was obu zaprosił, i powie ci: „Ustąp temu miejsca”, a wtedy musiałbyś ze wstydem zająć ostatnie miejsce. Lecz gdy będziesz zaproszony, idź i usiądź na ostatnim miejscu. A gdy przyjdzie ten, który cię zaprosił, powie ci: „Przyjacielu, przesiądź się wyżej”. I spotka cię zaszczyt wobec wszystkich współbiesiadników. Każdy bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się uniża, będzie wywyższony». Do tego zaś, który Go zaprosił, mówił także: «Gdy wydajesz obiad albo wieczerzę, nie zapraszaj swoich przyjaciół ani braci, ani krewnych, ani zamożnych sąsiadów, aby cię i oni nawzajem nie zaprosili, i miałbyś odpłatę. Lecz kiedy urządzasz przyjęcie, zaproś ubogich, ułomnych, chromych i niewidomych. A będziesz szczęśliwy, ponieważ nie mają czym tobie się odwdzięczyć; odpłatę bowiem otrzymasz przy zmartwychwstaniu sprawiedliwych».

„Mnodzy na tem nics nie dadzą, siędzie, gdzie go nie posadzą; chce się sam posadzić wyszej, potem siędzie wielmi niżej”. To fragment „O zachowaniu się przy stole” – najstarszego świeckiego polskiego utworu. Jego autor w satyryczny sposób opisuje, a właściwie przestrzega przed niewłaściwym zachowaniem się przy spożywaniu posiłków. Jest to bardzo bliskie Jezusowemu wskazaniu z Ewangelii, aby od razu nie zajmować pierwszego miejsca na przyjęciu. Wydaje się to oczywiste. Powodem takiego postępowania powinien być nie tylko potencjalny wstyd spowodowany przesunięciem na niższe miejsce, ale przede wszystkim elementarna kultura. A jednak – jak mówi mędrzec Syrach – na chorobę pyszałka nie ma lekarstwa, ani odpowiedniej przestrogi. Dlatego tylu ludzi przepychając się, zajmuje pierwsze miejsca, choć w sposób ewidentny nie są one dla nich. Tak jest w Kościele, polityce, miejscu pracy, na uczelni, czy nawet sporcie. Człowiekowi trudno jest bowiem przyjąć, że wyższe miejsce należy się innemu. Jezusowe słowa „o zachowaniu się przy stole” mają nas wyleczyć z takiego współzawodnictwa. Uczeń Chrystusa powinien naśladować swojego Boskiego Mistrza, który jest cichy i pokorny sercem. On zstępując z nieba stał się sługą wszystkich. Dzięki temu został przez Boga Ojca wyniesiony do chwały. My także, jeżeli będziemy szli tą drogą pokory usłyszmy słowa, zapraszające nas do nieba: Przyjacielu, przesiądź się wyżej. A wówczas wejdziemy do miasta Boga żywego – Jeruzalem niebieskiego, do niezliczonej liczby aniołów, na uroczyste zgromadzenie.