Goplana w plenerze

Muzeum w Nieborowie i Arkadii realizuje cykl oper na żywo. W tym roku licznie przybyła publiczność mogła obejrzeć niezwykłe widowisko - operę "Goplana" w trzech aktach z librettem Ludomiła Germana na podstawie dramatu Juliusza Słowackiego "Balladyna". Jest ona jedną z czterech oper, które skomponował Władysław Żeleński. Żeleński po tę sztukę sięgnął ze względu na jej wyjątkową wartość artystyczną i atrakcyjność inscenizacyjną. Autor libretta L. German pisał: "Różnorodność i rozmaitość motywów, świat duchów, tajemnicze tło, legenda, potężna namiętność - to wszystko daje kompozytorowi najwdzięczniejsze pole do rozwinięcia czarów muzyki i wprowadzenia oryginalnych, zajmujących motywów".

Opera przygotowana przez Muzeum w Nieborowie i Arkadii, Fundację "Trzy Trąby" oraz warszawski oddział Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków to jedno z największych widowisk muzycznych, jakie do tej pory zrealizowała muzealna placówka. 

Widowisko, rozbudowane scenograficznie i muzycznie, zachwyciło publiczność. Na słuchających wrażenie robiły występy członków Orkiestry Muzeum w Nieborowie i Arkadii "La Scoperta" oraz chóru Media Choir.

Warto podkreślić, że w komponowaną muzykę Żeleński wplótł motywy poloneza, kujawiaka, mazura i oberka, korzystając przy tym ze wskazówek największego znawcy polskiej muzyki ludowej, Oskara Kolberga. Marzeniem Żeleńskiego było wystawienie opery na deskach Teatru Narodowego w Warszawie. Aby je zrealizować, Żeleński i German musieli zmienić tytuł opery z "Balladyny" na "Goplanę", a także usunąć z libretta wątki pierwowzoru literackiego, które mogły budzić w zaborcy podejrzenia o szkodliwe aluzje polityczne. Narrację celowo przesunęli w stronę baśni.

Premiera "Goplany" odbyła się w Krakowie 23 lipca 1896 r. Owacjom nie było końca, mówiono, że była to polska uroczystość muzyczna. W styczniu 1897 r. "Goplanę" wystawiono we Lwowie, wydarzenie to celebrowano jako święto sztuki polskiej. W stolicy Galicji dzieło wystawiano 8 razy. To jednak nie satysfakcjonowało kompozytora, który chciał wprowadzić operę na scenę warszawską. Długo wyczekiwana premiera w Teatrze Wielkim odbyła się 8 stycznia 1898 r. Była to pierwsza od wielu lat premiera polskiej opery na deskach Teatru Narodowego, której wystawienie zbiegło się dokładnie z 40. rocznicą premiery Moniuszkowskiej "Halki". Zyskała ona niebywałą popularność, do czerwca tamtego roku wystawiana była aż 28 razy.