Uświęcony zwyczaj

Dożynki to radosne święto zakończenia żniw. Pochodzenie i wiek tego obrzędu nie zostały dotąd w pełni wyjaśnione. Etnograf Zygmunt Gloger wywodzi je ze zwyczajów pogańskich, związanych z kultem bóstw urodzaju. W różnych stronach Polski rozmaicie je nazywano: obżynki, wyżynki, okrężne, wieniec, wieńczyny. Mimo upływu czasu, zachowały swój wymiar dziękczynny, a ludowe święto przybrało charakter religijny - podzięki Bogu za plony.

Zawsze głównym akcentem dożynek było składanie wieńca symbolizującego trud żniwiarzy. Splatano go najczęściej z żyta i pszenicy albo jeden z żyta, a drugi z pszenicy. Dekorowano go bogato owocami jarzębiny, gałązkami leszczynowymi, kwiatami, mirtem, bukszpanem, sitowiem, wstążkami czy jabłkami. Współczesne wieńce dożynkowe często są dziełami sztuki ludowych twórców. Odchodzi się od plecionej korony na rzecz symboliki liturgicznej. W darze przed ołtarz niesione są wieńce w formie krzyża, hostii, kielicha i kościoła. Pojawiają się także zrobione z kłosów, ziaren czy kwiatów chaty, a nawet wozy z plonami.

Parafialne dożynki mają swój początek w czasie uroczystej Mszy św. Ceremoniom przewodniczą starosta i starościna dożynkowi. Najpierw wnoszone są wieńce, następnie starosta i starościna wręczają bochen chleba upieczonego z mąki pochodzącej z ostatnich zbiorów kapłanowi, który jest gospodarzem dożynek. Następnie składane są symboliczne dary z najnowszych plonów, w tym owoców i warzyw. Po Eucharystii zazwyczaj rozpoczyna się festyn ludowy.