Na kilka dni przed wyjściem XXIV ŁPPM na Jasną Górę prezentujemy pielgrzymkowy słownik. Dzięki niemu, zwłaszcza dla pątników pielgrzymujących po raz pierwszy, pewne komendy, sytuacje staną się bardziej zrozumiałe. Słownik zawiera także opis podstawowych rzeczy niezbędnych podczas rekolekcji w drodze.

A jak...

Apel wieczorny, czyli modlitwa pątników na zakończenie dnia, przypominająca o celu wędrówki. Codziennie o godz. 21 pielgrzymki z całej Polski udające się na Jasną Górę łączą się w tej krótkiej chwili modlitwy, wyznając Maryi, że „są, pamiętają i czuwają”.

Asfaltówka to pewnego rodzaju uczulenie, które pojawia się na nogach niektórych pielgrzymów. I choć Słownik PWN pod tym hasłem podaje jedynie rodzaj nawierzchni drogi, jednak każdy pielgrzym powie, że asfaltówka to pewien rodzaj uczulenia. Ponoć uczulenie na asfalt nie istnieje, a „to coś”, co się pojawia na nogach pątników, jest alergiczną reakcją na detergenty, których resztki zostają w wypranym materiale. Mniejsza o szczegóły, asfaltówka jest po prostu kolejnym wyrzeczeniem, które z pokorą przyjmuje się w czasie pielgrzymki. Na to się nie umiera...

Apteczka osobista, wyposażona w używane lekarstwa i podstawowe środki opatrunkowe. Nie może zabraknąć w niej bandaży zwykłych i elastycznych, spirytusu salicylowego, talku, witamin, wapna i aspiryny.

B jak...

Baza to grupa osób, bez których pielgrzymka nie ruszyłaby z miejsca. Swoją pracę zaczynają kilka miesięcy przed rozpoczęciem pielgrzymki. Na ich głowie jest koordynacja wszelkich działań i służb. Od osób tam posługujących oczekuje się anielskiej cierpliwości, smykałki organizacyjno-logistycznej, otwartości.

Buty, dobrze rozchodzone, wygodne, z krytą piętą, sztuk 2. Choć doświadczeni pielgrzymi zapewniają, że skarpety i sandały też zdają egzamin.

C jak...

Centralny Punkt Medyczny, każdego wieczoru w wyznaczonym miejscu znajduje się punkt, w którym lekarze i pielęgniarki obecni na trasie pielgrzymki, mogą na spokojnie obejrzeć rany i wspomóc dobrym słowem.

Chleb. Podstawowy produkt żywnościowy wszystkich pątników. Dla niektórych z bardziej radykalnych pielgrzymów – obok wody – jedyny produkt, który kupują i spożywają. W dawnych czasach pątnicy wyruszający w drogę do podręcznego pakunku zabierali kilka bochenków ususzonego chleba.

D jak...

Dokumenty, wśród których nie może zabraknąć karty pielgrzyma.

Droga. Zwykle mierzy się ją w kilometrach dzielących punkt A od punktu B. Na pielgrzymce liczona jest paciorkami różańca, kroplami potu i „omodlonymi” intencjami.

Dom. Miejsce, z którego się wyrusza, o którym przez całą drogę się myśli, i do którego się wraca.

E jak...

Eucharystia, czyli centralny punkt dnia. To dla każdego pielgrzyma pokarm duchowy. Trudno wyobrazić sobie pielgrzymkę bez Mszy św. To tak, jakby chciało się wyruszyć w nieznaną trasę bez przygotowania, mapy, pożywienia i bez Przewodnika. Eucharystia łączy wszystkich uczestników pielgrzymki, bez względu na płeć, stan, wiek, narodowość, w jedną wspólnotę, która kieruje się prawem Miłości.

F, czyli...

Formacja. To jeden z efektów pielgrzymki. W drodze pielgrzym otwiera się na drugiego człowieka, a przez to również na Boga. Uczestnictwo w pielgrzymce to gotowość do pokonywania swoich słabości nie tylko fizycznych, ale przede wszystkim duchowych. Czasem trudno jest się uśmiechnąć do osoby, której nie znamy, lub do której czujemy niechęć, ale wspólna droga i trud pozwalają dostrzec swoje miejsce. Niewiele różni się ono od miejsc, w którym jest mój współtowarzysz. Nie bez powodu mówimy do siebie: „bracie/siostro”.

G jak...

Gospodarz. „Gość w dom,  Bóg w dom”. Tę zasadę znają i stosują gospodarze, którzy do swoich domów i stodół przyjmują  pątników. Każdy z nich jest dobrodziejem pielgrzymki. Przez lata pielgrzymek nawiązują się szczególne relacje pomiędzy gospodarzami a pielgrzymami. Oni dają gościnę, zaś pątnicy zabierają przed oblicze Matki Boskiej ich troski, zmartwienia, intencje.

Gitara – instrument muzyczny, bez którego trudno wyobrazić sobie wędrowanie. W ręku animatorów potrafi zmęczonemu ciału dodać skrzydeł. Jej dźwięk ma moc poderwać do góry każdego, bez względu na wiek. 

H jak...

Humor – jest niezbędnym wyposażeniem każdego pielgrzyma. Na pątniczym szlaku, jak mało gdzie, do serca trzeba brać powiedzenie Jana Bosko mówiące, że „smutny święty to żaden święty”. Humor jest najlepszym lekarstwem na wszelkiego rodzaju trudy, zmęczenie i niedogodności. Rozdawany bliźnim jest codziennym prezentem, bez którego trudno się obejść.

I jak...

Intencja. Jest podstawową zawartością pielgrzymiego serca (a niejednokrotnie plecaka). Występuje zwykle w liczbie mnogiej. Intencje przybierają różne formy i rodzaje. Najczęściej są błagalne, choć nie brakuje też dziękczynnych. Zdarzają się też wynagradzające za grzechy. Te ostatnie nieraz w plecakach pielgrzymów obrazowane są kamieniami, które mają przypominać o grzechach ciężkich.

Igła – w sytuacji bąbli narzędzie umożliwiające dalszą drogę.

J jak...

Jasna Góra. Cel podróży polskich pielgrzymów. Od czasu potopu szwedzkiego duchowa stolica Polski. Miejsce, gdzie na swoje dzieci czeka najlepsza Matka. Kres pielgrzymiego trudu.

Jezus. Tylko w tym Imieniu jest Zbawienie. Syn Matki, do domu której się pielgrzymuje.

K jak...

Krzyż – drewniany znak wiary, który od lat pątnicy zabierają ze sobą w drogę. Na krzyżu otoczonym różańcem znajduje się napis: „Za siebie i za bliźniego”.

Kawa – napój sporządzany z palonych, a następnie zmielonych ziaren drzewa kawowego, niezbędny dla osób obsługujących pielgrzymów, które – ze względu na skrócony czas snu i intensywną pracę – potrzebują go, by nie musieć podpierać oczu zapałkami. Dla większości pątników kubek z tym napojem działa jak wehikuł czasu, który przenosi ich do czasów, gdy nogi nie przechodziły sprawdzianu wytrzymałości.

Karimata. Przedmiot ułatwiający m.in. miękkie lądowanie w objęciach Morfeusza.

L jak...

Lekarz, pielgrzym z wykształceniem medycznym, który służy swoją wiedzą cierpiącym braciom i siostrom. Przez większość drogi nie korzysta z dobrodziejstw NFZ. Za wizytę i poradę pobiera wynagrodzenie w walucie pielgrzymkowej, czyli pracuje za „Bóg zapłać”.

Lewa wolna – to hasło kilkadziesiąt razy wykrzykiwane przez wszystkich porządkowych. Wypowiadane gromkim głosem, dyscyplinujące pielgrzymów, wzywa ich do przesunięcia się do prawej krawędzi drogi, tak, by po drugiej jej części spokojnie mogli poruszać się inni użytkownicy.

Latarka. Przedmiot różnego kształtu, wielkości i koloru, z którym łatwiej trafić na miejsce noclegu i do własnego śpiwora. Szczególnie przydatny podczas nocowania w stodole i namiocie.

Ł jak...

Łóżko. Na co dzień najwierniejszy czworonożny przyjaciel człowieka. Na pielgrzymce zbytek. Ortodoksyjni pątnicy spanie w łóżku na pielgrzymce uznają za dalece niestosowne czy wręcz ekstrawaganckie.

M jak...

Modlitwa – rozmowa z Bogiem i Matką Najświętszą, bez której pielgrzymka byłaby tylko spacerem. Podstawa życia chrześcijańskiego.

Maków – wieś w powiecie skierniewickim, w której podczas apelu wieczornego od lat odbywają się koncerty, zabawy i wspólna modlitwa.

N jak...

Nocleg, czyli miejsce z niemałym trudem znalezione przez kwatermistrza, w którym strudzony pielgrzym może się umyć po całodziennej wędrówce, posilić, a następnie skłonić głowę i zasnąć snem sprawiedliwego w celu nabrania sił do dalszej wędrówki.

Namiot. Sprzęt niezbędny, zwłaszcza w grupie błękitnej, dzięki któremu nie trzeba spać pod gołym niebem.

O jak...

Odcisk, zwyczajowo zwany bąblem. To – obok asfaltówki – drobne wyrzeczenie, które można ofiarować w konkretnej intencji.  Powstaje najczęściej na stopach i jest efektem użycia niewłaściwego obuwia. Z odciskami związana jest jedna z legend pielgrzymkowych. Mianowicie, jeśli komuś uda się pierwszą pielgrzymkę przejść bez ani jednego bąbla, to zostanie osobą duchowną...

P jak...

Pielgrzym – osoba, która z własnej i nieprzymuszonej woli opuszcza wygodną kanapę, wkłada buty, pakuje plecak i z sercem przepełnionym miłością do Maryi wyrusza na pielgrzymi szlak. Osoba, której dedykowany jest niniejszy przewodnik.

Porządkowy to osoba, która dba o bezpieczeństwo pielgrzymów, odziana w twarzowe odblaskowe wdzianko. Z „lizakiem” i krótkofalówką w dłoni czuwa, by żaden pojazd nie wyrządził pątnikom krzywdy. Od kilku lat każdy porządkowy musi przejść odpowiednie przeszkolenie upoważniające go do kierowania ruchem przy przejściu kolumny pieszych.

Peleryna – eleganckie nakrycie wierzchnie, chroniące przed wodą lejącą się z nieba.

R jak...

Różaniec. To podstawowa modlitwa każdego pielgrzyma. Przesuwając w dłoniach paciorki różańca, pielgrzym obejmuje swoją modlitwą wszystkich, którzy prosili go o „zdrowaśkę” na pielgrzymim szlaku. W tym roku każdy z pątników przy zapisywaniu się na pielgrzymkę otrzymał to narzędzie w formie silikonowej opaski, którą można nosić na ręku.

S jak...

Służba – postawa, która powinna charakteryzować każdego pielgrzyma. Gotowość do niesienia pomocy drugiemu człowiekowi.

Skarpety, najlepiej bawełniane, w wygodnych butach gwarantują komfort nogom, którym – ze względu na ich zmęczenie – warto poświęcić choć odrobinę uwagi i troski.

Ś jak...

Śpiew – od dawna mówi się, że pielgrzymkę zwykle najpierw można usłyszeć, a dopiero potem zobaczyć. Maszerowanie ze śpiewem na ustach jest jedną z charakterystycznych cech pielgrzyma. Zasada: „Śpiewać każdy może, ale nie każdy powinien” na pielgrzymce nie obowiązuje. Tutaj śpiewać powinien każdy, dlatego możemy usłyszeć całą skalę głosów i mnogość interpretacji różnych pieśni i piosenek religijnych. To nic, że czasem interpretacja nie do końca pokrywa się z zapisem nutowym. Obowiązuje zasada: „Kto śpiewa, dwa razy się modli”, a w wersji poszerzonej: „Kto fałszuje, modli się trzy razy, a ten, kto tego musi słuchać – nawet cztery razy”.

T jak...

Trud, czyli wysiłek, który podejmujemy, aby stanąć przed obliczem Maryi. Może on mieć wymiar fizyczny, ale także duchowy.

U jak...

Upał. To kolejna z drobnych niedogodności urozmaicających drogę na Jasną Górę. Gdy leje się z nieba żar, należy pamiętać o nakryciu głowy, aby ta drobna niedogodność nie zakończyła się ciężkim udarem.

Ubranie – odzież najlepiej w kolorach grupy, z którą się pielgrzymuje. Regulamin mówi, że spódniczki mini, koszulki na ramiączkach na pewno się nie przydadzą.

W jak...

Wysokienice – wieś, w której drugiego dnia pielgrzymki mają miejsce uroczyste nieszpory w obecności ordynariusza diecezji.

Z jak...

Zmęczenie – naturalna reakcja organizmu na długotrwały wysiłek fizyczny. Na pielgrzymce nabiera jednak szczególnych właściwości, mianowicie w ostatnim dniu, zamiast stopniowo rosnąć... maleje w miarę zbliżania się do kaplicy Cudownego Obrazu, aż do całkowitego zaniku w momencie uklęknięcia przed Czarną Madonną.

Ż jak...

Żywność – suchy prowiant zabezpieczony przed zepsuciem, bez którego pielgrzymowanie mogłoby być bardzo trudne.